Ocena narażenia konsumentów ryb na szkodliwe działanie zanieczyszczeń

Najbardziej charakterystyczne zanieczyszczenia występujące w rybach:

  • Pestycydy chloroorganiczne
  • Polichlorowane bifenyle – PCB
  • Metale toksyczne – Cd, Pb, Hg
  • Dioksyny i dioksyno podobne polichlorowane bifenyle – dl-PCB
  • Histamina
  • WWA w produktach rybnych

Dioksyny + dl-PCB – zanieczyszczenia organiczne najbardziej charakterystyczne dla ryb.

W jaki sposób możemy być narażeni na dioksyny:

  • Poprzez oddychanie zanieczyszczonym powietrzem – dioksyny poprzez płuca dostają się do krwioobiegu
  • Z żywnością (do 90 %) pobrania – dioksyny do krwioobiegu przedostają się z jelita
  • Kontakt przez skórę z materiałem skażonym dioksynami

Kumulują się następnie głównie w tłuszczu.

Wydalanie dioksyn z organizmu – głównie z kałem, nieznacznie z moczem a także z mlekiem karmiących matek

Toksyczne działanie dioksyn zależy od:

  • pobranej dawki, czasu ekspozycji na dioksyny,
  • sposobu wejścia w kontakt z dioksynami (przez skórę z gleby, przez układ oddechowy, z żywnością),
  • współdziałanie z innymi zanieczyszczeniami,
  • wieku, płci, stylu życia,
  • stanu zdrowia.

Wskaźnik narażenia konsumenta na zanieczyszczenia – PTWI – tymczasowa tolerowana dawka tygodniowego pobrania – pierwiastka lub związku toksycznego ze wszystkich źródeł, bez szkody dla zdrowia.

Pierwiastek lub związekNa kg masy ciała/tydzieńOsoba 70kg /tydzień
Ołów0,025 mg1,75 mg
Kadm0,007 mg0,49 mg
Rtęć0,0016 mg0,12 mg
Arsen0,025 mg1,75 mg
DDT0,035 mg2,45 mg
PCB wskaźnikowe0,007 mg0,49 mg
Dioksyny + dl-PCB14 pg WHO-TEQ980 pg WHO-TEQ
Związki cynoorganiczne0,7 µg0,049 mg

KrajRybyMięsoPr. mleczneJajaInne prod.
Australia39113128
Polska7433596
Finlandia63616411
Włochy3532267
Holandia22039435
Nowa Zelandia7401924
Nowegia461422126
Szwecja343119214
Anglia62025445
USA753353

Ile możemy zjeść wybranych gatunków ryb i produktów rybnych tygodniowo, aby nie przekroczyć PTWI w odniesieniu do rtęci i dioksyn.

Gatunek rybyIlość ze względu na rtęćIlość ze względu na dioksyny +dl-PCB
Dorsz bałtycki2.370 g950 g
Śledź bałtycki1.700 g400 g
Łosoś bałtycki2.120 g105 g
Karp3.000 g7.000 g
Pstrąg2.040 g2.500 g
Mintaj11.700 g65.000 g
Sola2.340 g32.700 g
Panga20.740 g61.250 g
Tilapia22.900 g51.500 g

Produkt rybnyIlość ze względu na rtęćIlość ze względu na dioksyny +dl-PCB
Szprot w pomidorach7.000 g240 g
Tuńczyk w oleju1.670 g2.510 g
Sardynka w oleju4.670 g330 g
Makrela wędzona2.235 g1.170 g
Łosoś bałtycki wędzony1.580 g75 g
Łosoś norweski wędzony2.800 g570 g
Szprot wędzony4.350 g120 g
Marynowane płaty śledziowe2.140 g475 g

GatunekRoczne spożycie mięsa ryb [g]Tygodniowe spożycie mięsa ryb [g]Tygodniowe pobranie dioksyn + dlPCB [pg]% PTWI
Śledź11002152.55.35
Szprot4007.736.23.67
Makrela4007.70.230.02
Łosoś bałtycki/troć100.191.810.18
Łosoś norweski4007.710.541.08
Pstrąg3005.82.260.23
Karp2003.80.530.05
Mintaj140026.90.40.04
Panga4007.70.120.013
Dorsz3005.86.090.62
Morszczuk2003.80.120.012
Pozostałe70013.50.260.026
RAZEM5810111.79110.8611.29

GatunekRoczne spożycie mięsa ryb [g] Tygodniowe spożycie mięsa ryb [g]Tygodniowe pobranie rtęci [µg]% PTWI (70kg)
Śledź1100211.381.23
Szprot4007.70.20.18
Makrela4007.70.390.34
Łosoś bałtycki/troć100.190.010.009
Łosoś norweski4007.70.310.28
Pstrąg3005.80.320.28
Karp2003.80.140.13
Mintaj140026.90.250.22
Panga4007.70.040.04
Dorsz3005.80.270.24
Morszczuk2003.80.020.02
Pozostałe70013.50.640.57
RAZEM5810111.793.973.54

Skip to content